Dolegliwość, która zawsze wraca? Przedstawiamy opryszczkowe fakty i mity

Opryszczkę powodują dwa typy wirusa

Prawda, choć są to wirusy blisko ze sobą spokrewnione. Mowa o HSV-1 i HSV-2 (Herpes simplex virus, wirus opryszczki zwykłej).¹ ⁺ ² Pierwszy z nich najczęściej odpowiedzialny jest za pojawienie się opryszczki w górnej części ciała (na wargach i jamie ustnej), drugi głównie na narządach płciowych. Niezależnie od umiejscowienia oraz typu wirusa objawy zakażenia są do siebie podobne.

Opryszczka to jedynie defekt kosmetyczny

Mit. Każdy, kto choć raz miał objawy opryszczki wie, że to dolegliwość bolesna i sprawiająca spory dyskomfort. Na początku daje o sobie znać poprzez wywołanie uczucia świądu i pieczenia w miejscu, w którym za kilka dni pojawi się grudka o podłożu zapalnym. Z czasem zmieni się w drobne pęcherzyki wypełnione przeźroczystym płynem. Kiedy pękną, będziemy mieć do czynienia z nadżerkami. Ich gojenie może potrwać nawet dwa tygodnie.

Wirusem opryszczki trudno się jest zarazić

To kolejny mit. Jest odwrotnie – wirus opryszczki bardzo łatwo przenosi się z człowieka na człowieka. Wystarczy pocałunek z osobą zakażoną lub będącą nosicielem wirusa. Zarazić się też można poprzez picie z jednego naczynia, używanie wspólnych sztućców czy ręczników. Zdarzają się również zakażenia okołoporodowe – z kobiety ciężarnej na płód lub na noworodka.²

Źródło: Adobe Stock.

Czy wiesz, że zakażenie wirusem opryszczki towarzyszy ludziom od tysięcy lat? Opisywali je już starożytni Egipcjanie i Sumerowie.

Źródło: Adobe Stock.

O opryszczce wspominał też Hipokrates, któremu zawdzięczamy jej łacińską nazwę — "Herpes".

Źródło: Adobe Stock.

"Herpes" oznacza czołganie się, pełzanie, co odnosi się do zmian wywołanych przez wirusa opryszczki.

Źródło: Adobe Stock.

Podczas zakażenia wirusem opryszczki może dochodzić do uszkodzenia komórek nabłonkowych oraz błon śluzowych.

Źródło: Adobe Stock.

Lekiem przeciwwirusowym, najczęściej stosowanym w leczeniu opryszczki, jest acyklowir.

Opryszczka zawsze nawraca

I tak, i nie. Faktycznie, wirusa opryszczki z organizmu usnąć nie można. Jego cechą charakterystyczną jest rozwój zakażenia latentnego, czyli trwającego całe życie osoby zakażonej. Już zawsze będzie ona wydzielała go okresowo, między innymi w ślinie.²

Wirus przez lata może nie dawać żadnych objawów. Zdarza się jednak, że zakażenie nawraca, do czego przyczyniają się nierzadko stres, osłabienie, zbyt duża ekspozycja na silne światło słoneczne lub wyziębienie, infekcje (zwłaszcza przebiegające z gorączką) i przyjmowane leki (np. glikokortykosteroidy). Objawy zakażenia mogą się pojawiać w odstępie tygodni, miesięcy, a nawet dni.

Lek przeciwwirusowy łagodzi objawy choroby i zmniejsza ryzyko nawrotu

Prawda. Jednym z nich jest acyklowir podawany doustnie, który hamuje namnażanie się wirusa opryszczki.³ Łagodzi objawy i wspomaga gojenie się zmian chorobowych. Najlepsze efekty daje, gdy przyjmuje się go odpowiednio szybko: w pierwszej dobie wystąpienia choroby lub w okresie zwiastunowym (tzn. przed pojawieniem się aktywnych zmian). Jest przy tym dobrze tolerowany.¹

Do zapobiegania nawrotom opryszczki pospolitej, a także w okresie narażenia na czynniki wywołujące nawroty choroby (np. stres), zaleca się stosowanie 400 mg acyklowiru, 2 razy dziennie.¹ Taką dawkę leku znajdziemy w produkcie leczniczym dostępnym bez recepty, Hascovir control MAX.

Domowe sposoby na opryszczkę działają

Mit. Smarowanie miejsca zakażenia pastą do zębów, czosnkiem czy cebulą niewiele pomoże, a na pewno nie zahamuje postępu zakażenia. Takie działanie wykazują jedynie leki przeciwwirusowe, np. wspomniany acyklowir, który znajdziemy nie tylko w tabletkach, ale też w miejscowo stosowanym żelu (Hascovir Lipożel).

Ten preparat stosowany miejscowo powstrzymuje replikację wirusa opryszczki wargowej i wspomaga gojenie się zmian chorobowych.⁴ Jest przy tym bardzo dyskretny, bo nie zostawia białych śladów na ustach.

Przed i po zastosowaniu żelu z acyklowirem należy umyć ręce.

Opryszczka nie wymaga leczenia

To chyba jeden z częściej powtarzanych mitów. I to bardzo szkodliwych, bo umniejsza się powagę zakażenia wirusem HSV. A ono, szczególnie dla noworodków, małych dzieci czy osób o obniżonej odporności, może być bardzo groźne.

Niewłaściwa pielęgnacja (zwłaszcza przebijanie pęcherzyków) oraz brak leczenia mogą doprowadzić do powstania powikłań, wśród których wymienia się: wtórne zakażenia bakteryjne lub grzybicze wykwitów, zakażenie rozsiane (m.in. przełyku, nadnerczy, płuc, stawów, ośrodkowego układu nerwowego) oraz rumień wielopostaciowy.²

HAS/23/12/10/c

Hascovir control MAX, 400 mg, tabletki. Skład: 1 tabletka zawiera 400 mg acyklowiru (Aciclovirum). Postać farmaceutyczna: tabletka. Wskazania do stosowania: Zapobieganie nawrotom opryszczki pospolitej u pacjentów z prawidłową odpornością. Produkt leczniczy może być stosowany jedynie u pacjentów, u których w przeszłości rozpoznano zakażenie wirusem opryszczki pospolitej. Podmiot odpowiedzialny: "PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK" S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242 E.

Hascovir LIPOŻEL, 50 mg/g, żel. Skład: 1 g żelu zawiera 50 mg acyklowiru (Aciclovirum). Postać farmaceutyczna: żel. Wskazania do stosowania: Leczenie opryszczki wargowej (tzw. zimno) i zmian opryszczkowych na twarzy. Podmiot odpowiedzialny: "PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK" S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E.

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Zwróć uwagę na przeciwwskazania. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

¹ Lesiak A. i in., Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej, Forum Dermatologicum, 2017, 3(4), 147–151.

² Kuchar E, Opryszczka (zakażenie wirusem opryszczki zwykłej) – przyczyny, objawy, leczenie [dostęp 21.12.2023: https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-wirusowe/158823,zakazenie-wirusem-opryszczki-zwyklej-u-doroslych].

³ Figlerowicz M, Acyklowir w terapii przeciwwirusowej, Postępy Dermatologii i Alergologii XX; 2003/3, 178-182.

⁴ Charakterystyka Produktu Leczniczego Hascovir Lipożel pkt 4.2 Leczenie należy prowadzić co najmniej przez 4 dni. Jeżeli nie nastąpiło zagojenie zmian skórnych leczenie można przedłużyć do 10 dni.;