Lepiej zapobiegać niż leczyć, ale…

I tak, i nie. Na początek jednak kilka faktów. Wirus opryszczki zwykłej (Herpes simplex virus) występuje w postaci dwóch typów, HSV-1 i HSV-2. Pierwszy z nich najczęściej wywołuje opryszczkę wargową, drugi – opryszczkę narządów płciowych.

Do zakażenia HSV-1 najczęściej dochodzi w dzieciństwie. Zakażenie może przebiegać bezobjawowo lub z wystąpieniem niewielkich objawów, które łatwo zbagatelizować.

Wirus łatwo przenosi się poprzez ślinę, z wydzieliną pęcherzykową czy bezpośredni kontakt z błonami śluzowymi i skórą. Wystarczy kontakt z osobą zakażoną bądź będącą nosicielem wirusa, np. pocałunek, picie z tej samej szklanki czy wspólne używanie kosmetyków (zwłaszcza pomadek i błyszczyków). A kiedy ten wniknie do naszego organizmu, usunąć go z niego nie sposób.

Wspólną cechą wirusów opryszczki jest bowiem rozwój zakażenia latentnego, czyli trwającego całe życie osoby zakażonej. A to oznacza, że już zawsze będzie miała wirusa opryszczki.¹ To dlatego też opryszczka nawraca w odstępie tygodni, miesięcy lub lat.

Są sytuacje, które sprzyjają reaktywacji wirusa. Należą do nich:

• stres,

• miesiączka,

• urazy w okolicy ust,

• przemęczenie,

• wyziębienie,

• ekspozycja na silne światło słoneczne,

• stosowanie glikokortykosteroidów.

Źródło: Adobe Stock.

Zakażenia wirusami opryszczki pospolitej HSV-1 i HSV-2 występują na całym świecie. Infekcje są nieuleczalne, a epizody choroby z jej objawami oddzielone są stanem utajenia wirusa w układzie nerwowym.

Źródło: Adobe Stock.

Najczęściej występującą postacią kliniczną zakażenia HSV-1 jest opryszczka błony śluzowej jamy ustnej i skóry okolicy około wargowej (Herpes labialis).

Źródło: Adobe Stock.

Człowiek jest jedynym gospodarzem i rezerwuarem wirusa HSV.

Źródło: Adobe Stock.

Dzieci wirusem opryszczki najczęściej zakażają się od matki (zakażenia wrodzone, okołoporodowe) lub przez bliski bezpośredni kontakt z chorym, np. przez pocałunek.

Źródło: Adobe Stock.

W postaci utajonej HSV pozostaje w organizmie przez całe życie. Kiedy zadziała czynnik inicjujący (np. długotrwały stres lub infekcja), może dojść do jego reaktywacji.

Czy opryszczkę się leczy?

Opryszczka nie jest chorobą zagrażającą życiu. Jest jednak mocno uciążliwa – jeśli pojawia się w okolicy ust, jest widoczna i stanowi poważny defekt kosmetyczny. Towarzyszą jej też uciążliwe objawy. Ból, pieczenie, świąd i mrowienie to zapowiedź tego, że w tym miejscu za 2–3 dni pojawi się grudka, która zmieni się w drobne pęcherzyki wypełnione przeźroczystym płynem. Kiedy pękną, będziemy mieć do czynienia z nadżerkami, które co prawda goją się samoistnie, ale bardzo długo (nawet do 14 dni).

Na szczęście wcale nie musi to tak wyglądać. W aptekach bez recepty dostępny jest lek przeciwwirusowy acyklowir, które hamuje namnażanie się wirusów HSV. Nie eliminuje ich z organizmu, ale zmniejsza nasilenie objawów zakażenia pierwotnego i nawrotowego. Jest przy tym uznawany za lek przeciwwirusowy o wysokim profilu bezpieczeństwa.²

Acyklowir obecny jest w leku Hascovir control, który zaleca się stosować w leczeniu nawrotowej opryszczki warg i twarzy. W przypadku zakażeń nawracających szczególnie ważne jest rozpoczęcie leczenia w okresie objawów zwiastunowych (świąd, mrowienie lub pieczenie okolic objętych zakażeniem) lub tuż po pojawieniu się pierwszych zmian.³

Uzupełnieniem leczenia może być acyklowir w kremie (Hascovir pro) lub żelu (Hascovir Lipożel). Oba preparaty stosowane miejscowo powstrzymują replikację wirusa opryszczki wargowej. Wspomagają też gojenie się zmian chorobowych, a także łagodzą swędzenie.⁴⁺⁵ Hascovir Lipożel ponadto nie zostawia białych śladów na ustach.

Nawrotom opryszczki można zapobiec!

Co jednak w sytuacji, gdy opryszczka często nawraca? Zaleca się wówczas profilaktykę farmakologiczną w postaci przyjmowania acyklowiru.⁶ W odpowiedniej dawce (400 mg w 1 tabletce) znajdziemy go w leku Hascovir control MAX, który polecany jest do stosowania w celu zapobiegania nawrotom opryszczki, a także w okresie narażenia na czynniki wywołujące nawroty choroby (np. stres).

Nie ma metody, która w sposób skuteczny zapobiegnie zakażeniu wirusem opryszczki. Można jednak ograniczyć to ryzyko poprzez używanie wyłącznie swoich przyborów toaletowych i sztućców.

Ważne jest też, by rodzice ze zmianami opryszczkowymi na ustach nie całowali swoich dzieci, zwłaszcza noworodków i niemowląt, w przypadku których zakażenie pierwotne wirusem opryszczki może być bardzo niebezpieczne.⁷

HAS/23/12/9/b

Hascovir control, 200 mg, tabletki. Skład: 1 tabletka zawiera 200 mg acyklowiru (Aciclovirum). Postać farmaceutyczna: tabletka. Wskazania do stosowania: Leczenie nawrotowej opryszczki warg i twarzy wywołanych przez wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex) u dorosłych. Leczenie nawrotowej opryszczki zewnętrznych narządów płciowych wywołanej przez wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex) u dorosłych. Produkt leczniczy może być stosowany jedynie u pacjentów, u których w przeszłości rozpoznano zakażenie wirusem opryszczki pospolitej. Podmiot odpowiedzialny: "PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK" S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242 E.

Hascovir control MAX, 400 mg, tabletki. Skład: 1 tabletka zawiera 400 mg acyklowiru (Aciclovirum). Postać farmaceutyczna: tabletka. Wskazania do stosowania: Zapobieganie nawrotom opryszczki pospolitej u pacjentów z prawidłową odpornością. Produkt leczniczy może być stosowany jedynie u pacjentów, u których w przeszłości rozpoznano zakażenie wirusem opryszczki pospolitej. Podmiot odpowiedzialny: "PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK" S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242 E.

HASCOVIR pro, 50 mg/g, krem. Skład: 1 g kremu zawiera 50 mg acyklowiru (Aciclovirum). Postać farmaceutyczna: krem. Wskazania do stosowania: Miejscowe leczenie opryszczki wargowej (tzw. zimno) oraz zmian opryszczkowych na twarzy, wywołanych przez wirusa opryszczki pospolitej (Herpes simplex). Podmiot odpowiedzialny: "PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK" S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E.

Hascovir LIPOŻEL, 50 mg/g, żel. Skład: 1 g żelu zawiera 50 mg acyklowiru (Aciclovirum). Postać farmaceutyczna: żel. Wskazania do stosowania: Leczenie opryszczki wargowej (tzw. zimno) i zmian opryszczkowych na twarzy. Podmiot odpowiedzialny: "PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK" S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E.

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania i tylko wtedy, gdy jest to konieczne. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

¹ Majewska A., Łuczak M., Wirusy opryszczki pospolitej – wczoraj i dziś, Przegl. Dermatol., 2008, 95, 585–587.

² Dzieciątkowski T., Rola A., Majewska A. i in., Leki stosowane w leczeniu zakażeń herpeswirusami ludzi, Post Mikrobiol., 2007, 3, 211–221.

³ Charakterystyka Produktu Leczniczego Hascovir control

⁴ Charakterystyka Produktu Leczniczego Hascovir Lipożel pkt 4.2: Leczenie należy prowadzić co najmniej przez 4 dni. Jeżeli nie nastąpiło zagojenie zmian skórnych leczenie można przedłużyć do 10 dni.;

⁵ Charakterystyka Produktu Leczniczego Hascovir pro pkt 4.2 Leczenie powinno trwać 5 dni. Jeśli po tym czasie objawy nie ustąpią, leczenie można przedłużyć o kolejne 5 dni.

⁶ Lesiak A i in. Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej. Forum Dermatologicum 2017; 3(4): 147–151

⁷ Marczyńska M., Opryszczka u dzieci, Pediatr Dypl. 2012, 16(2), 44–49.